Sunday, January 21, 2007

Dromen van bedrog

De Pulitzer-prijs. De ultieme droom van Stephen Glass. En die moest hoe dan ook uitkomen. Hoe? Door de lezer te raken en te boeien. Glass vergat echter één ding: als journalist moet je de waarheid vertellen.

Wat dat betreft had Glass beter boeken over Harry Potter kunnen gaan schrijven. Ook een mannetje met een brilletje dat alles aan elkaar tovert. Aan fantasie ontbrak het de goedgebekte Glass niet. Aan realiteitszin wel. Want als je serieus denkt dat je als journalist je geld kan verdienen door onzin te vertellen, ben je gewoon niet goed bij je hoofd. Zo lijkt het althans. Het verhaal over Glass toont echter aan dat de journalistiek kwetsbaar is. Als je het goed aanpakt, is het blijkbaar mogelijk om de hele redactie van een toonaangevend medium langdurig om de tuin te leiden. En als ik er goed over nadenk, kijk ik daar helemaal niet van op.

Tijdens mijn stage bij RTV West bleek namelijk hoe laks journalisten kunnen zijn in het controleren van feiten. Mijn collega's van de sportredactie namen vaak klakkeloos ANP-berichten over voor de internetsite of voor het nieuwsbulletin op de radio. Ook persberichten van bijvoorbeeld ADO Den Haag werden niet altijd nagebeld. De druk van de dagelijkse deadline is waarschijnlijk de grootste factor in dit geheel. Vaak beschouwden de redacteuren ANP-berichten als secundaire bezigheid. De radio - of televisiereportage moest af, dat was belangrijker dan het natrekken van de feitelijke juistheid van de ANP-berichten.

Glass was klaarblijkelijk ook op de hoogte van dit fenomeen. Hij wist heel goed waar hij mee bezig was. Aan het begin van de film zegt hij: "Je moet verhalen vertellen over dingen die de mensen willen horen." En dat is dan ook wat hij doet. Hij slijmt bij zijn collega's, steelt de show tijdens redactievergaderingen met komische anekdotes en spreidt een ietwat overtrokken nederigheid ten toon. En dat alles met een creativiteit waar je 'u' tegen moet zeggen. Hij noteerde vanachter zijn bureau alles in zijn aantekeningenboekje en deed voorkomen alsof hij ze ter plekke had gemaakt. Hij maakte dankbaar gebruik van het feilbare 'fact-check-systeem' dat op de redactie in gebruik was. Het had veel weg van de perfecte misdaad, maar Glass vergat dat de krant waarin hij schreef door heel veel mensen werd gelezen. En dat die mensen soms vakmensen zijn die raar opkijken als een bedrijf met de naam 'Jukt Micronics' het nieuws haalt.

Glass gooide uiteindelijk toch zijn eigen glazen in. Zelfoverschatting en sensatielust kostten hem de kop. De waarheid duurt nog steeds het langst.

No comments: